Adneksiyel Kitle ve Over Ca

Yumurtalık kistleri üreme çağında oldukça sık görülen bir durumdur. Muayenede veya ultrason esnasında yumurtalık kisti tebit edilebilir ancak bu kistler her zaman yumurtalık kaynaklı olmayabilir. Bazen barsak, mesane, tüpler veya rahim kaynaklı kistik kitleler de yumurtalık kisti gibi değerlendirilebilir. Yumurtalık kistleri çoğunlukla iyi huyludur ancak bazıları kötü huyu yani yumurtalık kanseri de olabilir.

Yumurtalık kisti tespit edilen bir hastada öncelikle hastanın yaşına bakılır. Henüz adet görmemiş ergenlik öncesinde ki bir kız çocuğunda yumurtalık kisti varsa bu durumda kistin kötü huylu olma ihtimali yüksektir. Yine menapoz sonrası dönemde ve 40 yaş üstünde ki kadınlarda görülen yumurtalık kistlerinin de kötü huylu olma ihtimali yüksektir. Üreme çağında olan kadınlarda görülen yumurtalık kistlerinin ise kötü huylu olma ihtimali çok daha azdır.

İyi ve kötü huylu kistlerin ayırımında hastanın yaşının yanı sıra muayene bulguları da çok önemlidir. Muayenede karın içinde sıvı birikimi (assit) olması, kistin düzensiz ve yapışık olması kötü huylu olma olasılığını akla getiren bulgulardır. Hormon salgılayan kistlerde de muayene sırasında hastada aşırı kıllanma, erkek tipi saç dökülmesi, seste kalınlaşma ve memelerde küçülme gibi bulgular saptanabilir.

Ultrason bir çok hastalıkta olduğu gibi yumurtalık kistlerinin ayırıcı tanısında da kullanılmaktadır. Ultrasonda kistin solid (katı) içeriğinin miktarı, kist içerisinde spta denilen zar yapılarının olması, kistin damarlanmasının artması, her iki yumurtalıkta kist olması ve büyük boyutlarda olması kötü huylu olma olasılığını arttıran bulgulardır. Ultrasonda tek taraflı, 5 cm'den küçük boyutta, solid içeriği olmayan ve septa içermeyen bir kistin kötü huylu olma olasılığı çok düşük ihtimaldir.

Kötü huyluyumurtalık kistlerinin ayrıcı tanısında ileri tetkik olarak tomografi ve MR kullanılır. Bu tetkiklerde kistin ilaç tutup tumamamsı ve büyümüş lenf nodu olup olmamasına göre ayırıcı tanı yapılabilir.

CA-125, CA-19-9, alfafeto protein, CEA  gibi tümör belirteçleri kan tahlilinde bakılan ve kötü huylu yumurtalık kistlerinde yüksek seviyelere ulaşan moleküllerdir. Bu moleküllerin seviyeleri her yumurtalık kanserinde yükselmeyebilir yine kanser olmayan iyi huylu bazı kistlerde de hafif seviyede artış gösterebilir. Bu belirteçler kalın bağırsak, meme, rahim kanseri gibi diğer kanserlerde de yüksek saptanabilir.

Eğer;

• Kitle 8 santimetreden büyükse
• Kitle8 santimden küçük ancak solid yapıda ise
• 1–2 adet dönemi geçtikten sonra hala küçülmemiş ise
• Takiplerde büyüyor ise
• Menopoz sonrası bir kadında ise
• Karın boşluğunda sıvı toplanması varsa
• Kist içerisinde septalar varsa genelde bu vakalarda operasyon gerekli olmaktadır. Bu kriterlerin olmadığı durumlarda ise hasta belirli bir süre takip edilir. Bu süre zarfında doğum kontrol hapı verilmesi kistin küçülmesine yardımcı olabilir.